امروزه، کلمه اعتیاد از نظر سازمان بهداشت جهانی اصطلاح مقبولی شناخته نمی شود و به جای آن وابستگی دارویی توصیه شده است. با وجود این توصیه، واژه اعتیاد به مواد مخدر هنوز هم در منابع طبیعی و هم بین مردم همچنان رایج است و برای توصیف موارد زیر به کار برده می شود.
1) وابستگی روانی به ماده‌ای که رفتار داروجویانه را موجب می‌شود.
2) ناتوانی از قطع مصرف دارو، به علت وابستگی جسمی به آن و پیدایی تحمل در برابر آثار آن.
3) پسرفت سلامت جسمی و روانی در نتیجه افراط در مصرف ماده مخدر.
الکلیسم را نیز می توان نوعی بیماری تعریف کرد که در آن الکل به صورت مزمن و مفرط مصرف می شود و مشکلات روانی بین فردی و طبی را به وجود می‌آورد.
«مصرف مکرر و زیاد مشروبات الکلی به حدی که تندرستی شخص یا وضعیت اجتماعی و اقتصادی او را به مخاطره اندازد و همراه با ناتوانی مستمر برای کنترل زمان و میزان می گساری باشد». به نظر ساموئل گوزه و همکاران او، الکلیک کسی است که به علت مصرف زیاد الکل مبتلا به مشکلات شدید اجتماعی، شغلی، خانوادگی، قانونی و طبیعی می گردد. این عارضه معمولاً پیش رونده است و امکان دارد مزمن یا عود کننده نیز باشد.
سوءاستفاده از کلیه موادی که رفتار یا خلق انسان را تغییر می‌دهند یا وابستگی به این گونه مواد مخدر، از جمله الکل، در طبقه «اختلالات استعمال مواد مخدر» قرار می‌گیرند. بنابراین، سوء استفاده از الکل، مسکن ها، خواب آورها، مواد افیونی، داروهای شبه آمفتامین، مواد توهم زا، کانابیس (شاهدانه)، فن سیکلیدین و حتی توتون در این طبقه جای می گیرد. برابر طبقه بندی مذکور استفاده تفریحی یا اجتماعی از چنین موادی غیر طبیعی تلقی نمی‌شود.
«الکلیسم اختلالی است که با مصرف مفرط الکل تا حد عادت، وابستگی یا اعتیاد مشخص می شود». صاحب نظران مختلف تعاریف گوناگونی از الکلیسم داده‌اند. علت در دست نبودن تعریف واحدی از آن هم پیچیدگی موضوع است و هم دیدگاه‌های متفاوت محققان. گروهی در مورد وجوه علمی تأکید کرده‌اند، گروهی دیگر به تعریف عوامل سببی پرداخته اند.
سازمان بهداشت جهانی، هرگونه مصرف افراطی مشروبات الکلی را که بیش از حد متعارف و معمولی در جامعه باشد «می گساری افراطی» تلقی می کند. بنا به تعریف، کسانی الکلیک تلقی می شود که افراط آن ها در «شرب مدام» به درجه ای رسیده باشد که وابستگی آن ها به الکل باعث پیدایش اختلال قابل ملاحظه روانی شود و یا سلامت جسمانی و روانی، روابط بین شخصی و عملکرد و صرفه جویانه آن ها را مخدوش کند.
کتابچه راهنمای الکلیسم انجمن پزشکی آمریکا الکلیسم را چنین تعریف می کند «بیماری که با آسیب های قابل ملاحظه‌ای که با مصرف مستمر و مفرط الکل ارتباط مستقیم دارد مشخص می‌شود. این آسیب ها ممکن است شامل اختلالات فیزیولوژیک، روان شناختی یا اجتماعی باشد».
«هر گونه مصرف نوشیدنی های الکلی که برای فرد یا اجتماع، یا هر دو زیان آور باشد».
