هروئین یک ماده مخدرغیر قانونی و اعتیادآورترین و سریع الاثرترین ماده افیونی است. در سال های قبل کمتر از 3/1 افراد وابسته به افیون در ایران مصرف کننده هروئین آنهم از نوع نا خالص بودند.
متأسفانه در سالهای اخیر نوع خالص آن با نام های کریستال و کراک و گاه مخلوط با کورتون وارد بازار قاچاق مواد شده است. تخمین زده می شود که قریب 4/1 کل افراد وابسته به افیون از این نوع استفاده می کنند. مجموع مصرف کنندگان هروئین معمولی و خالص از چهل درصد فراتر میرد (10) لذا این ماده امروزه نه به عنوان یک ماده ی فرعی بلکه تحت مهم ترین معضل در بین مواد افیونی باید بررسی شود.
هروئین در سال 1874 شناخته شد و در 1890 به عنوان یک ضد درد قوی معرفی گردید که شاید بتواند در درمان وابستگی به مورفین مورد استفاده قرار گیرد!!
زمان پیدایش وابستگی فیزیولوژیک آنرا کمتر از سه هفته دانسته اند. خواب آوری آن به شدت مورفین نیست. در آمریکا در 1952 ممنوع شد و عجیب اینکه پزشکان انگلیسی و اروپائی تا چند سال پس از آنهم به نسخه کردن بسیار محدودش ادامه می دادند.
هروئین به شکل پودر سفید یا قهوه ای است. در آزمایشگاه از مورفین ساخته می شود. نامهای خیابانی آن اشک سیاه، اشک هدا، اشک خدا و غیره است.
هروئین پنج برابر مسموم کننده تر از مورفین است و وابستگی شدید ایجاد می کند.
هروئین خیابانی همیشه با مواد دیگر به صورت مخلوط عرضه می شود که این مواد عبارت اند از: شکر، نشاسته، شیر خشک، کینین، استریکینین، دیازپام، دیفن هیدرامین و غیره. میزان خلوص و مقدار ماده ی موثر در هروئین (خیابانی) معلوم نیست و به همین علت همیشه خطر مرگ و مسمومیت با آن وجود دارد.
هروئین معمولاً به صورت تزریقی، تدخینی، انفیه و استنشاقی مصرف می شود. رایج ترین شکل مصرف تزریقی است، دفعات تزریق تا روزی 4 بار می باشد. تزریق وریدی بیشترین و سریع ترین اثر را دارد.
8-7 ثانیه پس از تزریق وریدی حالت نشئه حاصل می شود. این اثر در تزریق عضلانی پس از 8-7 دقیقه، در استنشاق و تدخین 15-10 دقیقه است. گرچه شکل تدخین و استنشاقی (راش) سریع ایجاد نمی کند. انستیتو ملی اعتیاد (nida) تمام اشکال مصرف هروئین را اعتیاد آور دانسته است.
در سال های اخیر با آشکار شدن خطر ایدز، چرخشی به روش استفاده تدخینی، انفیه، به جای تزریقی در آمریکا مشاهده شده است اما با توجه به شیوع کمتر aids در ایران و کار تبلیغی کمتر در این زمینه این چرخش در ایران مشاهده نشده است. متأسفانه به علت گرانی و کمبود تریاک در سال های اخیر میزان بیشتری از تغییر مصرف تریاک به هروئین دیده می شود که نگران کننده است.
راش یک حالت لذت سریع توأم با گر گرفتگی، احساس خشکی دهان، احساس گیجی، سنگینی در انتهاها و خارش شدید است که ممکن است با تهوع و استفراغ همراه باشد. پس از اثر اولیه، احساس گیجی به مدت چند ساعت و تیرگی عملکرد روانی، فروکش کردن درد و کاهش کارکرد قلب و ریه گاه تا حد مرگ ممکن است ایجاد شود.
هروئین بلافاصله بعد از تزریق با استنشاق، از سد خونی مغز عبور کرده و در مغز به مورفین تبدیل شده و سریعاً به گیرنده های افیونی می چسبد. شدت راش بستگی به مقدار مصرف و سرعت ورود ماده به مغز و اتصال گیرنده ها دارد. اعتیاد آوری خاص هروئین به خاطر همین سرعت ورود به مغز است.
هروئین سبب مهار لوکوس سرولوس و فعال سازی نورون های دوپامینرژیک هسته آکومبنس می شود.
اعتیاد یک بیماری مزمن عود کننده است که با رفتار دارو جویانه اجباری و با تغییرات عصبی شیمیایی و ملکولی در مغز مشخص می شود. مصرف کنندگان هروئین در ادامه وابستگی، به تدریج وقت و انرژی بیشترین صرف کسب و مصرف دارو می کنند. برای یک معتاد هدف اولیه زندگی جستجو و مصرف ماده است.
وابستگی جسمی یا دوز های بالاتر ایجاد می شود و با پیدایش وابستگی جسمی بدن به وجود دارو تطابق می یابد و با کاهش ناگهانی، سندرم ترک پدید می آید.
سندرم ترک هروئین چند ساعت پس از قطع مصرف ماده به وجود می آید. علایم سندرم ترک عبارت اند از: بیقراری، درد های عضلانی و استخوانی، بی خوابی، اسهال، استفراغ، سیخ شدن موها(حالت بوقلمون سرد)، حرکات پاها.
اوج سندرم ترک بین 24 تا 48 ساعت پس از آخرین مصرف می باشد و پس از یک هفته فرو می نشیند. معهذا در بعضی از بیماران علائم سندرم ترک چند ماه ادامه می یابد. سندرم ترک در فرد بالغ سالکم کشنده نیست. گرچه برای جنین زن حامله می تواند کشنده باشد.
شامل ابتلا به ایدز و هپاتیت b و c، اندوکاردیت، آرتریت و دیگر مسائل روماتولوژیک، کلاپس وریدی، عفونت های باکتریال عروقی خونی ، آبسه ها و دیگر عفونت های بافت نرم (سلولیتو....)، بیماری های کبد و کلیه، پنومونی و سل، و ارسال لخته های خونی به ریه، کبد، کلیه، و مغز می باشند.
برای ترک اعتیاد هروئین نباید خودسرانه شروع کرد زیرا عوارض آن بسیار خطرناک و وخیم است و باید زیر نظر پزشک انجام شود.
ترک هروئین می تواند بسیار سخت باشد اما غیر ممکن نیست. امروزه روش های بسیاری برای ترک هروئین وجود دارد اما با توجه به این که ترک هروئین جزء سخت ترین انواع ترک است.
کلینیک ترک اعتیاد دی با بیش از 20 سال تجربه موفق آماده ارایه خدمات ترک هروئین به بیماران عزیز می باشد. این مرکز با امکانات مجهز و پیشرفته، بعنوان اولین مرکز ترک اعتیاد کشور با امکانات بیمارستانی شناخته می شود و از نکات برتر این مرکز، ویزیت روزانه دکتر بختیاری، بنیانگذار روش سم زدایی سریع در ایران می باشد.
بدین ترتیب باید شرایط جسمی و روحی فرد معتاد در نظر گرفته شود و همزمان روان درمانی، ذارو درمانی و رفتار درمانی برای او شروع شود. بعد از ترک نیز باید مراقبت های لازم انجام شود. حمایت خانواده نقش بسیار وسیعی در بهبودی فرد ترک کرده دارد.
