عباس علی‌آقایی، دانشیار علوم اعصاب و عضو هیئت علمی دانشکده پزشکی دانشگاه شهید بهشتی، با اشاره به پژوهش‌های انجام شده در زمینه درمان اعتیاد، توضیح داد که در دانشکده پزشکی شهید بهشتی دو آزمایشگاه علوم اعصاب وجود دارد: یکی برای مطالعات رفتاری و دیگری برای تحقیقات خواب، اعتیاد و آسیب‌های عروقی.
او افزود که در آزمایشگاه آن‌ها تحقیقات گسترده‌ای در زمینه اعتیاد به عنوان یک چالش جهانی انجام شده و پژوهش‌ها بر روی داروهای اعتیادآور در حال پیشرفت است. آقایی با اشاره پژوهش‌های انجام شده در زمینه اعتیاد گفت: در تحقیقات مربوط به اعتیاد، بررسی قرص‌های ترامادول نیز مورد توجه قرار گرفته است. متأسفانه، این دارو در ایران و جهان با سوءمصرف روبرو شده است.
وی اضافه کرد: اطلاعات دقیقی درباره ماهیت و مکانیسم ترامادول در دسترس نیست، اما می‌دانیم که این دارو می‌تواند عامل اصلی بروز اختلالات عصبی مانند تشنج در جوانان باشد و یکی از عوامل مرگ و میر جوانان در ایران و جهان است. برای آگاه‌سازی از خطرات این دارو، مطالعاتی انجام شده تا مصرف آن کاهش یابد و حتی داروهای جایگزین برای بیماران تجویز شود. به دلیل آسیب‌های جدی ترامادول به بافت مغزی و عوارض جبران‌ناپذیر آن، باید با فرهنگ‌سازی، این دارو را از چرخه مصرف خارج کنیم.
دانشیار علوم اعصاب دانشگاه شهید بهشتی اظهار داشت که بسیاری از داروهایی که از سازمان غذا و دارو تأییدیه گرفته‌اند، پس از مشخص شدن اثرات منفی بر سلامت افراد، از بازار جمع‌آوری شده‌اند. ترامادول، که به عنوان مسکن برای برخی دردها تجویز می‌شد، به دلیل داشتن اثرات مشابه مواد مخدر، سوءمصرف زیادی در ایران و جهان پیدا کرده است. با این حال، درباره اثرات منفی آن کمتر صحبت شده است.
او اضافه کرد که هدف آن‌ها معرفی جنبه‌های منفی ترامادول به جامعه است و نشان دادن اینکه این دارو می‌تواند به مغز و سایر بافت‌های بدن آسیب برساند. تحقیقات و مقالات متعددی این موضوع را تأیید کرده‌اند که اثرات منفی ترامادول بسیار بیشتر از اثرات مثبت آن است. همچنین، تجویز و استفاده طولانی مدت آن برای بیماران مضر و خطرناک است و باید با داروی کم‌خطرتر جایگزین شود.
آقایی اظهار داشت که داروهایی مانند ترامادول که پتانسیل سوءمصرف دارند، در طولانی مدت باعث وابستگی می‌شوند. این وابستگی می‌تواند فرد را به استفاده نادرست و طولانی مدت از دارو سوق دهد و در نهایت به مصرف مقادیر بیشتری از دارو منجر شود. این وضعیت می‌تواند باعث تشنج و مشکلات عصبی شود و ترک آن نیز دشوار و همراه با عوارض باشد.
او همچنین اشاره کرد که در آزمایشگاه آن‌ها درباره مکانیسم مواد مخدر دیگری مانند شیشه، هروئین، فنتانیل، اکسیکدون و ماری‌جوانا نیز تحقیقاتی انجام شده است.
آقایی توضیح داد که درمان اعتیاد با یک قرص یک وعده دروغین است، زیرا مکانیسم اعتیاد بسیار پیچیده است و مواد مخدر بر ساختار پیچیده مغز تأثیر می‌گذارند. واکنش‌های مغز به مواد مخدر به‌طور کامل شناخته نشده‌اند و ما تنها بخش کوچکی از این پدیده را می‌بینیم. بنابراین، درمان اعتیاد با یک قرص امکان‌پذیر نیست و تبلیغات مربوط به آن در فضای مجازی کاملاً دروغین و غیرواقعی هستند.
وی تأکید کرد، که ما در آغاز یک مسیر طولانی هستیم و در حال بررسی واکنش‌های مغز به مواد مخدر می‌باشیم. در این بررسی، چندین موضوع مطرح است: یکی از آن‌ها اعتیاد روانی فرد به مواد مخدر است و دیگری این است که اگر مغز در اثر مصرف مواد مخدر آسیب دیده باشد، باید این روند را متوقف یا سرعت آن را کاهش دهیم. بنابراین، اعتیاد یک مسئله چند فاکتوری است که باید از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار گیرد.
