مرحله شروع درمان عتیاد با مراجعه بیمار به مرکز درمان اعتیاد آغاز می‌گردد. در این مرحله وضعیت اولیه بیمار توسط تیم درمانگر مورد ارزیابی قرار می گیرد. در این مرحله اطلاعاتی از بیمار در خصوص وضعیت عمومی و سوابق بیماری او دریافت می‌شود.
پس از اخذ اطلاعات فوق، ویزیت بیمار توسط پزشک معالج جهت تنظیم دوز دارو و نوع داروی تجویزی انجام می‌شود. تجویز نوع دارو و میزان دارو بر اساس وضعیت فعلی مصرف، سوابق قبلی مصرف مواد مخدر، شکست های قبلی درمان اعتیاد، سوابق مصرف مواد مخدر بین اطرافیان و غیره انجام می‌گیرد.
پس از آن بیمار جهت بررسی وضعیت روانی، سابقه اختلالات روانی، بررسی مشکلات و اختلافات خانوادگی، تجربیات دوران کودکی، مشکلات قضایی و غیره نزد روان شناس مراجعه و اطلاعات لازم توسط روان شناس مربوطه کسب می گردد. پس از ویزیت روان شناس جهت بررسی وضعیت بیمار و مشکلات شغلی و حرفه‌ای، موانع و مشکلات درمان، سوابق مصرف مواد مخدر بین اطرافیان و پیگیری‌های درمان نزد مددکاران اجتماعی ارجاع داده می‌شوند.
هرچند برخی از بیماران ممکن است نگران ثبت مشخصات خانوادگی شان باشند اما با توجه به قوانین موجود، افرادی که جهت درمان به مراکز خصوصی و دولتی درمان بیماری اعتیاد مراجعه می نمایند از هرگونه تغیب کیفری مصون خواهند بود. علاوه بر این مراکز درمانی نیز اسامی بیماران را تحت اختیار مراجع قضایی و انتظامی قرار نمی‌دهند و لذا بیماران و اعضای خانواده نباید نگران ثبت هویتشان باشند.
روش های درمان وابستگی به مواد مخدر بر همدیگر برتری ندارند و هر روش درمانی مختص یک فرد و منحصر به اوست. هرچند در مورد اثرگذاری برخی از روش های درمانی تحقیقات متعددی انجام شده است اما باید توجه نمود که روش درمان تأثیرگذار روشی است که بیماران را پذیرفته، رضایت داشته و به ایجاد تغییرات مثبت پرداخته و تأثیرات نامطلوب بر کارکرد فردی، خانوادگی و اجتماعی بیمار منجر می‌شود.
هدف از ارجاع بیمار نزد روان شناس و مددکار اجتماعی بررسی مشکلات فردی، خانوادگی و اجتماعی بیمار و اعضای خانواده او به منظور انجام مداخلات مؤثر به عنوان بخشی از روند کلی درمان است. یکی از اهداف دیگر مصاحبه توسط روان شناس و مددکار اجتماعی شناسایی اختلالات همراه بیماران است. اختلالات همراه به مجموعه ای از اختلالاتی چون اضطراب، افسردگی و اختلالات دو قطبی گفته می شود که ممکن است بیمار به آن مبتلا باشد. معمولاً به دلیل تجربه دشوار مصرف مواد اعتیاد آور، اختلالات فوق در بین بیماران سوء مصرف کننده مواد مخدر وجود داشته و لذا شناسایی این بیماری‌ها باعث تسریع در فرآیند درمان خواهد شد.
پس از ارزیابی اولیه توسط تیم درمانگر، میزان مشخصی از داروی درمانی به بیمار داده می‌شود تا مصرف نماید. این روند ممکن است چند هفته به طول بیانجامد. پس از شروع درمان، بیماران ممکن است در حدود یک هفته الی ده روز تا حدودی اضطراب و وسواس ناشی از مصرف مواد مخدر را تجربه نمایند اما اغلب تمایل خواهند داشت تا درمان را ادامه دهند. این مرحله ممکن است ده روز تا یک هفته به طول انجامد. در این مرحله ضروری است اعضای خانواده بیمار را به ادامه درمان و حضور در جلسات مشاوره و گروه درمانی تشویق نمایند.
