سندرم جنین الکلی (FAS) زمانی رخ می‌دهد که مادر در دوران بارداری الکل مصرف کند، که منجر به ایجاد مجموعه‌ای از علائم در جنین می‌شود. این علائم نتیجه یک وضعیت خاص یا غیرطبیعی هستند. سندرم جنین الکلی شدیدترین نوع از اختلالات طیف جنین الکلی (FASDs) است. این سندرم یک وضعیت مادام‌العمر و غیرقابل درمان است. با پرهیز از مصرف الکل در دوران بارداری می‌توان از بروز این وضعیت جلوگیری کرد. حتی مقادیر کم الکل در دوران بارداری می‌تواند به جنین در حال رشد آسیب برساند.
وقتی جنین قبل از تولد در معرض الکل قرار می‌گیرد، رشد کودک می‌تواند به شکل‌های مختلفی تحت تأثیر قرار گیرد. مصرف الکل ممکن است علائم خفیف تا شدید ایجاد کند. اختلال جنین الکلی شامل مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌هاست که از کمترین تا بیشترین تأثیرات را در بر می‌گیرد. سندرم جنین الکلی شدیدترین وضعیت در این طیف است. سایر شرایط تحت عنوان اختلالات طیف جنین الکلی شامل موارد زیر هستند:
سندرم جنین الکلی جزئی (pFAS): افراد مبتلا به pFAS برخی از ویژگی‌های سندرم جنین الکلی را دارند، مانند تغییرات در ویژگی‌های صورت، اما همه علائم را ندارند.
اختلال رشد عصبی مرتبط با الکل (ARND): افراد مبتلا به این اختلال ممکن است با مشکلاتی مانند تکانشگری، بی‌توجهی و چالش در قضاوت و عملکرد تحصیلی مواجه شوند.
نقایص مادرزادی مرتبط با الکل (ARBD): این نقایص شامل تغییرات غیرطبیعی در قسمتهای مختلف بدن هستند که می‌توانند قلب، چشم‌ها، سیستم اسکلتی، گوش‌ها و کلیه‌ها را تحت تأثیر قرار دهند.
اختلال عصبی رفتاری مرتبط با قرار گرفتن در معرض الکل پیش از تولد (ND-PAE): این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که فرد در دوران جنینی در معرض مقدار زیادی الکل قرار گرفته باشد. افراد مبتلا به این اختلال در انجام کارهای روزمره مانند حمام کردن دچار مشکل هستند و به دلیل مشکلات رفتاری شدید مانند عصبانیت زیاد، در محیط‌های اجتماعی با چالش مواجه می‌شوند. همچنین، این افراد با مشکلاتی در تفکر و حافظه روبرو هستند.
آمار دقیقی از تعداد افراد مبتلا به اختلال طیف جنین الکلی در دست نیست. تشخیص این اختلال به دلیل تنوع علائم و شدت‌های مختلف آن می‌تواند دشوار باشد. همچنین، بسیاری از افرادی که در دوران بارداری الکل مصرف کرده‌اند، ممکن است از صحبت با ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی خود احساس راحتی نکنند. این موضوع می‌تواند منجر به عدم تشخیص برخی افراد با علائم خفیف اختلال طیف جنین الکلی شود.
سندرم جنین الکلی زمانی رخ می‌دهد که فرد در دوران بارداری هر نوع نوشیدنی الکلی مصرف کند. بدون مصرف الکل، این سندرم ایجاد نمی‌شود. یکی از دلایل خطرناک بودن الکل در دوران بارداری این است که الکل از طریق جریان خون و بند ناف به جنین منتقل می‌شود.
جنین نمی‌تواند الکل را مانند بزرگسالان متابولیزه کند، بنابراین الکل برای مدت طولانی‌تری در بدن او باقی می‌ماند. الکل می‌تواند رشد طبیعی جنین، به ویژه مغز و سیستم عصبی مرکزی را مختل کند. این اختلالات می‌توانند به روش‌های مختلفی رخ دهند:
آسیب ناشی از الکل می‌تواند در هر مرحله‌ای از بارداری رخ دهد. رشد اولیه جنین برای کل بدن حیاتی است، اما اندام‌هایی مانند مغز در طول بارداری به رشد خود ادامه می‌دهند. از آنجا که تعیین دقیق تمام مراحل رشد در دوران بارداری غیرممکن است، مصرف الکل در هر زمانی قبل از تولد خطرناک است. هر مقدار الکل در دوران بارداری می‌تواند منجر به سندرم جنین الکلی شود. هیچ مقدار ایمنی برای مصرف الکل وجود ندارد. آسیب به جنین در حال رشد می‌تواند در هر مرحله‌ای از بارداری رخ دهد.
علائم و نشانه‌های سندرم جنین الکلی می‌تواند بسیار متنوع باشد. برخی افراد ممکن است تنها چند علامت داشته باشند، در حالی که دیگران ممکن است تمامی علائم را تجربه کنند. FAS شامل چالش‌های ذهنی و جسمی است. فرد مبتلا به FAS ممکن است تغییرات قابل توجهی در صورت و اندام‌های خود داشته باشد و همچنین در رشد جسمی خود تأخیر داشته باشد. علاوه بر این، ممکن است در طول زندگی با چالش‌های ذهنی و عاطفی مواجه شود که می‌تواند بر زندگی اجتماعی، تحصیلات و شغل او تأثیر بگذارد.
علائمی که نوزادان مبتلا به سندرم جنین الکلی ممکن است تجربه کنند شامل موارد زیر است:
علائمی که ممکن است در طول زمان در افراد مبتلا به سندرم جنین الکلی ظاهر شوند عبارتند از:
تشخیص سندرم جنین الکلی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. با این حال، اختلالات طیف جنین الکلی ممکن است در دوران کودکی یا اوایل بزرگسالی با مشکلات اجتماعی یا فکری خفیف ظاهر شوند یا با نقایص مادرزادی و مشکلات رشد در دوران بارداری نمایان گردند.
آزمایش مستقیمی برای تشخیص وجود ندارد و افراد باردار ممکن است تاریخچه دقیقی از مصرف الکل در دوران بارداری ارائه ندهند. در برخی موارد، ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند این سندرم را بر اساس جثه کوچک و ویژگی‌های فیزیکی خاص در بدو تولد تشخیص دهند، از جمله:
علائم FAS می‌تواند مشابه علائم سایر اختلالات باشد، از جمله:
سندرم جنین الکلی قابل درمان نیست و علائم آن می‌تواند در طول زندگی کودک شما تأثیرگذار باشد. با این حال، درمان زودهنگام برخی از علائم می‌تواند شدت آن‌ها را کاهش داده و رشد کودک شما را بهبود بخشد. گزینه‌های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
آموزش والدین به خانواده‌ها کمک می‌کند تا با چالش‌های رفتاری، آموزشی و اجتماعی مقابله کنند. والدین می‌توانند روال‌ها و قوانین مختلفی را بیاموزند که به فرزندشان در سازگاری با موقعیت‌های مختلف کمک می‌کند. داشتن یک محیط پایدار و حمایت‌کننده می‌تواند به کودکان مبتلا به FAS کمک کند تا با افزایش سن از مشکلات ذهنی و عاطفی جلوگیری کنند. همچنین، عوامل محافظتی خاصی وجود دارد که به کاهش تأثیر منفی FAS بر کودک کمک می‌کند. این عوامل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
مصرف الکل در دوران بارداری علت اصلی نقایص مادرزادی قابل پیشگیری، ناتوانی‌های رشدی و یادگیری است. سندرم جنین الکلی قابل پیشگیری است و تنها راه جلوگیری از آن، پرهیز از نوشیدن الکل است. اگر در دوران بارداری الکل مصرف کرده‌اید، ترک آن هرگز دیر نیست. رشد مغز جنین در طول بارداری ادامه دارد، بنابراین قطع مصرف الکل در اسرع وقت بهترین کار است.
سندرم جنین الکلی هرگز از بین نمی‌رود و علائم آن در تمام طول زندگی فرد باقی می‌ماند. با گذشت زمان، ممکن است تعدادی از اثرات ثانویه در افراد مبتلا به FAS ظاهر شود، به‌ویژه در کسانی که در دوران کودکی درمان نشده‌اند. این اثرات به این دلیل ثانویه نامیده می‌شوند که بخشی از خود FAS نیستند، بلکه نتیجه داشتن FAS هستند. اثرات ثانویه احتمالی که افراد ممکن است در بزرگسالی تجربه کنند شامل موارد زیر است:
مصرف الکل در دوران بارداری می‌تواند منجر به مشکلات مادام‌العمر و جدی بشود و تشخیص زودهنگام سندرم جنین الکلی بسیار حیاتی است. دریافت درمان زودهنگام در دوران کودکی می‌تواند احتمال بروز این اثرات ثانویه را در زندگی کاهش دهد.
