بیماران عزیز لازم است در شروع درمان اعتیاد به نکات زیر توجه کنید. این موارد، ضمن کاهش خطر لغزش و عود موفقیت درمان شما را تضمین می کند.
هدف را واقع بینانه و متناسب با نوع مشکل و مشورت با درمانگر خود، تعیین کنید. از انتخاب اهداف دور از ذهن که ممکن است شما را نسبت به درمان نا امید کند، پرهیز کنید. ممکن است هدف درمان همیشه قطع یک باره مصرف مواد نباشد بلکه درمان با تغییر تدریجی رفتار شروع شده و به سوی کاهش میزان مصرف و پاکی پیش برود. نقش مشاور یا درمانگر این است که ضمن تعیین اهداف واقع بینانه و قابل دسترس، بیمار را در مسیر رسیدن به آنها قرار دهد.
برای موفقیت در درمان، ارتباط صمیمانه و نزدیک با درمانگر خود داشته باشید. اجازه بدهید درمانگر موضوعات مرتبط با سلامت جسمی و روحی، مشکلات فردی، انگیزه برای درمان و حتی میل و وسوسه ی شما را برای مصرف مواد مخدر بداند، بنابراین در جلسات درمانی راستگو باشید و به راحتی صحبت کنید. چیزی را از درمانگر مخفی نکنید، مخصوصاً اگر دچار لغزش و یا عود شدید. در هر صورت تلاش درمانگر بر این است که از شما حمایت کند. درمانگران، متعهد به حفظ اسرار و حمایت از مراجعین و داوطلبان درمان اعتیاد است.
برای موفقیت در درمان اعتیاد، ایجاد تغییرات مثبت در بیمار ضروری است. از جمله این تغییرات، توجه جدی به ظاهر است. آراستگی ضمن افزایش اعتماد به نفس و افزایش انگیزه، موجب تقویت روابط اجتماعی و تغییر دید اطرافیان نسبت به درمان و نتیجه تسریع درمان می شود.
درمان موثر برای بیماری اعتیاد، درمانی است که به بیمار مهارت های لازم برای مواجهه با شرایط پر خطر زمینه ساز مصرف مواد مخدر را ارائه دهد. مشارکت فعالانه مابین بیماران و خانواده و گروه درمانی موفقیت درمان را تضمین می کند، بنابراین ضمن بی توجهی به تبلیغات بی اساس رسانه ها و افراد سودجو برای درمان اعتیاد، به درمان تجویز شده از طرف پزشک خود اعتماد کامل داشته باشید و اگر از برنامه درمانی خود راضی نیستید و یا اینکه انتظارات شما را برآورده نمی کند در این خصوص با درمانگر خود صحبت کنید و دوباره اهداف درمان را مرور کنید.
تاریخچه و چگونگی مصرف مواد مخدر می تواند تصویر خوبی از شرایط شمارا به درمانگر ارائه دهد و موجبات شناخت بیشتر شما را فراهم نماید. با توجه به اینکه تا حدودی تعیین روش درمانی بر اساس این اطلاعات حاصل می شود، بنابراین میزان مصرفتان را کمتر از میزان واقعی بیان نکنید.
درمان موفق نیازمند پیگیری مستمر است. گاهی لازم است برای ماه ها و حتی سال ها تحت درمان باشید. به خاطر بسپارید با گذشت زمان پیامدهای مثبت حاصل از درمان افزایش می یابد. ترک درمان به طور معمول نشانه ای از کاهش انگیزه برای درمان است. در شروع درمان اغلب انگیزه برای درمان نوسان دارد. ممکن است یک روز نسبت به ادامه درمان احساس خستگی کنید و روز بعد کاملاً بی انگیزه باشید. این امر طبیعی است.بایستی خود را باور داشته باشید و صبورانه روند درمان اعتیاد را پی بگیرید.
شما یک شبه به مواد مخدر وابسته نشده اید، بنابراین بهبودی نیز یک شبه رخ نمی دهد! اعتیاد را به عنوان یک بیماری بپذیرید. درمان هر بیماری نیازمند صرف وقت و هزینه است، بنابراین آن را با سایر بیماری های مزمن از قبیل فشار خون و دیابت مقایسه کنید. افراد مبتلا به این بیماری ها اغلب سال ها بدون مقاومت و خجالت دارو مصرف کرده و تحت درمان قرار می گیرند. اگر درمانگر برایتان دارو تجویز کرد و یا تحت درمان نگه دارنده قرار گرفتید، مصرف آنها نباید شما را نگران کند. به این فکر کنید که عملکرد و سلامت شما روز به روز با شروع درمان بهتر شده است.
درمان اعتیاد متناسب با شدت اعتیاد و شرایط بیمار، ممکن است دارای عوارض جسمی و روانی از قبیل سر درد و مشکلات خواب، بی اشتهایی، خستگی و.... باشد. این امر اغلب در شروع درمان شدید بوده و در میان افراد مختلف متفاوت است. این عوارض معمولاً با گذشت زمان و مداخلات به موقع کاهش می یابد، بنابر این لازم است در صورت مشاهده ی هر گونه عوارض درمان را رها نکنید و در صورت تداوم آن با پزشک و یا گروه درمانی خود مشورت نمایید.
ایجاد تغییرات در زندگی بیماران، چالش واقعی درمان سوء مصرف مواد مخدر است. این تغییرات بایستی بر مبنای اهداف درمان و به طور تدریجی و قدم به قدم باشد. لازم است فعالیت های روزانه ای که قبلاً انجام می دادید و با شروع مصرف مواد مخدر از زندگی تان حذف شده اند، یا اینکه به دنبال مصرف مواد مخدر روی داده اند، مورد تغییر قرار گیرند.
همچنین با مشارکت در فعالیت هایی از قبیل ورزش و.... به بهبود شرایط روانی و جسمی خود کمک کنید.
ایجاد تعادل بین جنبه های مختلف زندگی از قبیل جنبه های جسمی، روانی، خانوادگی، احساسی و غیره در ترک اعتیاد ضروری است. چرا که علاوه بر اینکه زمینه ی رشد فردی بیماران را فراهم نموده، بلکه زمینه های مصرف مواد و بروز افسردگی و کسالت که اغلب در شروع درمان روی می دهد را نیز کاهش می دهد. به این منظور استفاده از جدول برنامه هفتگی کمک کننده است. این جدول به شما کمک می کند مقدار زمانی که در طول هفته صرف امورات مختلف می کنید را ارزیابی نمایید. با بررسی این جدول متوجه خواهید شد، کدام بعد با سایر ابعاد هماهنگ نیست، چه بعدی از زندگی شما مورد غفلت قرار گرفته و کدام ابعاد به توجه بیشتر یا کمتر نیاز دارد.
به عنوان مثال در مرور جدول هفتگی ممکن است متوجه شوید در طول هفته گذشته بیشتر کار کرده اید و کمتر به خانواده و فرزندان یا انجام تفریح پرداخته اید. پس باید تلاش کنید در هفته بعد وقت بیشتری به اعضای خانواده یا انجام تفریحات اختصاص دهید. انجام این عمل به خصوص در اوایل درمان موجبات آرامش روحی و کاهش احساسات منفی (که خود زمینه ساز لغزش و عود است)را فراهم می کند. البته گفتنی است درمان بخشی از منظم کردن زندگی است. با پیگیری درمان و همین طور گذشت زمان به تدریج نظم به زندگی تان خواهد آمد.
وجود مشکلات روان شناختی همراه با اعتیاد معمول است. مثلاً افسردگی همراه با اعتیاد بسیار شایع است و این بیماری گاهی علت اولیه ی اعتیاد بوده و گاهی ناشی از سرزنش اطرافیان به علت مصرف مواد و پیامدهای آن(از جمله از دست دادن شغل، درگیری با همسر و عدم موفقیت در اقدام های مکرر درمان) و غیره است.
به هر علتی که افسردگی روی می دهد منجر به بروز تغییراتی در سبک زندگی می شود. تجربه ی این احساسات ناخوشایند در بیماران درمان اعتیاد ممکن است موجب کاهش انگیزه، سرخوردگی و در نتیجه مانعی برای موفقیت درمان باشد، بنابراین در صورت احساس وجود مشکل روحی، نسبت به آن بی تفاوت نباشید و از روانشناسان و روانپزشکان شاغل در مراکز ترک اعتیاد کمک بگیرید.
درمانگر بایستی بتواند شرایطی که زمینه ساز مصرف مواد و لغزش است را پیش بینی نموده و روش های مقابله و اداره آن را به شما آموزش دهد. در حقیقت آمادگی برای مواجهه با این شرایط به عنوان بخش مهم فرایند درمان شناخته می شود. به این منظور همه شرایطی که در آن به مصرف مواد مخدر اقدام کرده اید و نسبت به آن موقعیت ها آسیب پذیر هستید را یادداشت کرده و در اختیار درمانگر قرار دهید و با کمک وی راه های مقابله با هر یک از شرایط را یاد بگیرید.
چنانچه می دانید فرایند یادگیری مستلزم تمرین و کسب تجربه است. در هر حال ممکن است گاهی در مقابل این شرایط موفق عمل نکنید و دچار لغزش شوید. در چنین شرایطی نباید نا امید شده و باید بتوانید این وضعیت را کنترل کنید. در حقیقت بایستی همیشه چنین سوالی در ذهن داشته باشید که اگر دچار لغزش شدم چه کنم؟ پاسخ این سوال، برنامه ای است که برای رو به رو شدن با این خطر در نظر گرفته اید.
مهارت آموزی مهم ترین جنبه برنامه درمان اعتیاد به شمار می رود. این مهارت ها شامل مقاومت در مقابل فشار مصرف مواد، شناسایی و اداره علائم هشدار دهنده ی عود و شرایط پر خطر، ایجاد مهارت های تطابقی به همراه افزایش آگاهی از این شرایط است. یادگیری این مهارت ها نیازمند درمان مستمر و طولانی مدت است و به تمرین نیاز دارد.
