بنزودیازپین‌ها

بنزودیازپین‌ها داروهایی هستند که سیستم عصبی مرکزی را تضعیف می‌کنند و برای درمان اضطراب و بی‌خوابی تجویز می‌شوند. این داروها بسیار اعتیادآور هستند و استفاده نادرست از آن‌ها می‌تواند به مشکلات جدی مانند کاهش فشار خون، آسیب به کبد و کلیه و حتی اوردوز منجر شود.

بنزودیازپین چیست؟

بنزودیازپین‌ها، که معمولاً به عنوان «بنزو» شناخته می‌شوند، داروهایی هستند که در دسته تضعیف کننده‌های سیستم عصبی مرکزی قرار می‌گیرند.

ده‌ها نوع بنزودیازپین با نسخه پزشک در دسترس هستند و نسخه‌های غیرقانونی و تقلبی آن‌ها نیز در بازار سیاه یافت می‌شوند. بنزودیازپین‌های تجویز شده برای استفاده سرپایی معمولاً به صورت قرص یا کپسول برای بلعیدن هستند، در حالی که انواع تزریقی آن‌ها در بیمارستان‌ها استفاده می‌شود. این داروها دارای قدرت‌های مختلفی هستند؛ برخی کوتاه اثر هستند و اثراتشان چند ساعت طول می‌کشد، در حالی که برخی دیگر اثر طولانی دارند و اثراتشان چندین روز باقی می‌ماند.

بنزودیازپین‌ها برای مصرف روزانه و طولانی مدت طراحی نشده‌اند، هرچند برخی افراد به این شکل از آن‌ها استفاده می‌کنند. این داروها به عنوان مواد کنترل شده طبقه‌بندی می‌شوند و مصرف آن‌ها بدون نسخه از یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی غیرقانونی است. همچنین، زمانی که بنزودیازپین‌ها با سایر داروهای افسردگی مانند مواد افیونی یا الکل ترکیب می‌شوند، خطر اوردوز افزایش می‌یابد.

بنزودیازپین‌ها

انواع مختلف بنزودیازپین‌ها

در کلاس بنزودیازپین‌ها ده‌ها دارو وجود دارد که نام‌های عمومی آن‌ها معمولاً به -pam، -lam، یا -zam  ختم می‌شود. هر بنزودیازپین دارای ساختار مولکولی منحصر به فردی است و از نظر قدرت، سرعت شروع و مدت اثر متفاوت است. به عنوان مثال، 10 میلی‌گرم دیازپام (والیوم) تقریباً معادل 0.5 میلیگرم کلونازپام (کلونوپین) و 1 میلیگرم آلپرازولام (زاناکس) است.

برخی از بنزودیازپین‌هایی که تجویز می‌شوند و ممکن است به نادرستی استفاده شوند، شامل موارد زیر هستند:

  • آلپرازولام (زاناکس)
  • کلونازپام (کلونوپین)
  • دیازپام (والیوم)
  • لورازپام (آتیوان)
  • کلردیازپوکساید (لیبریوم)

بنزودیازپین‌ها توسط کبد و کلیه‌ها متابولیزه شده و از طریق ادرار دفع می‌شوند. سرعت متابولیسم آن‌ها به عواملی مانند سن، وضعیت سلامتی، وزن بدن و حضور سایر مواد در بدن بستگی دارد.

مدت زمان باقی ماندن بنزودیازپین‌ها در بدن

مدت زمان باقی ماندن بنزودیازپین‌ها در سیستم بدن به عوامل مختلفی بستگی دارد. نوع خاص دارو و مقدار مصرف شده، همراه با سن، وزن، جنسیت و عادات مصرف دارو، همگی نقش مهمی ایفا می‌کنند.

عوامل دیگری مانند نحوه مصرف دارو، استفاده از داروهای دیگر و وجود شرایط پزشکی مانند مشکلات کلیوی نیز تأثیرگذار هستند. با این حال، برخی دستورالعمل‌های کلی وجود دارد که می‌تواند به تعیین مدت زمان ماندگاری بنزودیازپین در بدن کمک کند.

مدت زمان اثر بنزودیازپین

مدت زمان اثر بنزودیازپین‌ها در بدن متفاوت است. در پزشکی، این مدت زمان با نیمه عمر دارو اندازه‌گیری می‌شود، که نشان‌دهنده مدت زمانی است که بدن برای پردازش و دفع نیمی از دارو نیاز دارد. به طور معمول، حذف کامل اجزای فعال دارو از بدن حدود پنج نیمه عمر طول می‌کشد. بنزودیازپین‌ها به سه دسته بر اساس نیمه عمر تقسیم می‌شوند:

بنزودیازپین‌ها بر اساس نیمه عمرشان به سه دسته تقسیم می‌شوند:

  • طولانی‌ اثر
  • متوسط اثر
  • کوتاه اثر

بنزودیازپین‌هایی که طولانی‌ترین مدت اثر را دارند عبارتند از:

  • کلردیازپوکساید (لیبریوم): نیمه عمر 24 تا 48 ساعت
  • کلونازپام (کلونوپین): نیمه عمر 18 تا 50 ساعت
  • دیازپام (والیوم، دیاستات، والتاکو): نیمه عمر 20 تا 80 ساعت
  • فلورازپام (دالمان): نیمه عمر 47 تا 100 ساعت
  • کوازپام (دورال): نیمه عمر 39 تا 73 ساعت

این دسته‌بندی‌ها به متخصصان پزشکی کمک می‌کند تا داروی مناسب را برای شرایط خاص انتخاب کنند. بنزودیازپین‌های طولانی ‌اثر معمولاً احساس آرامش ایجاد می‌کنند، اما اگر دوز آن‌ها بیش از حد باشد یا به نادرستی مصرف شوند، ممکن است فرد احساس کند در حالت مه‌آلودگی قرار دارد. از سوی دیگر، بنزودیازپین‌های کوتاه ‌اثر می‌توانند مشکلاتی مانند از دست دادن حافظه و سردرگمی ایجاد کنند.

انواع بنزودیازپین‌ها

بنزودیازپین‌ها در چه مواردی تجویز می‌شوند؟

بنزودیازپین‌ها برای درمان مجموعه‌ای از مشکلات پزشکی و روانی استفاده می‌شوند و معمولاً برای موارد زیر تجویز می‌شوند:

  • اضطراب
  • حملات پانیک یا اختلالات پانیک
  • بی خوابی
  • اضطراب قبل از جراحی

بنزودیازپین‌های خاص نیز برای موارد زیر تجویز می‌شوند:

  • علائم ترک الکل
  • پیشگیری از تشنج و درمان صرع
  • اسپاسم عضلانی
  • اختلال ناخوشی پیش‌قاعدگی
  • تهوع و استفراغ مرتبط با شیمی درمانی

اثرات بنزودیازپین و عوارض جانبی

مانند بسیاری از داروها، بنزودیازپین‌ها دارای اثرات مطلوبی هستند که باعث تسکین می‌شوند، اما همچنین ممکن است عوارض جانبی ناخوشایند یا خطرناکی داشته باشند. این داروها برای مصرف طولانی مدت طراحی نشده‌اند، هرچند گاهی اوقات به این شکل تجویز می‌شوند.

اثرات حاد بنزودیازپین‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

  • کاهش فشار خون و ضربان قلب
  • تنفس آهسته‌تر
  • کاهش اضطراب
  • آرامش عضلانی
  • ایجاد حس آرامش و خوشایندی
  • پیشگیری از تشنج

پیامدهای بالقوه مصرف بنزودیازپین‌ها برای سلامتی شامل موارد زیر است:

  • فشار خون پایین مزمن
  • خواب‌آلودگی، سرگیجه، یا از دست دادن هوشیاری
  • اختلال در هماهنگی
  • خطر مرگ، به ویژه در ترکیب با الکل یا مواد افیونی
  • اختلال حافظه
  • افزایش خطر تحمل، وابستگی، ترک و اعتیاد
  • افزایش خطر ابتلا به ذات‌الریه و مشکلات تنفسی دیگر
  • آسیب به کبد و کلیه
  • مشکل در تمرکز
  • افزایش خطر زوال عقل در مراحل بعدی زندگی
  • گفتار نامفهوم
سوء مصرف بنزودیازپین‌ها

بنزودیازپین‌ها چگونه کار می‌کنند؟

وقتی بنزودیازپین‌ها وارد جریان خون می‌شوند، از سد خونی مغزی عبور کرده و عملکرد مغز را تغییر می‌دهند، که این تغییرات سپس بر بقیه بدن تأثیر می‌گذارد.

انتقال‌دهنده‌های عصبی پیامرسان‌های شیمیایی در مغز هستند و داروهای روانگردان با تغییر الگوهای معمولی فعالیت این انتقال‌دهنده‌ها اثرات خود را ایجاد می‌کنند. بنزودیازپین‌ها به عنوان تضعیف کننده‌های سیستم عصبی مرکزی عمل می‌کنند، به این معنی که فعالیت مغز و بدن را کاهش می‌دهند.

به طور خاص، بنزودیازپین‌ها به عنوان آگونیست‌های GABA عمل می‌کنند، به این معنی که اثرات GABA، انتقال‌دهنده عصبی که مسئول کاهش سرعت سیگنال‌های مغزی است، را تقویت می‌کنند. بنزودیازپین‌ها از نظر ساختار شیمیایی به GABA شباهت دارند و می‌توانند به گیرنده‌های GABA در مغز متصل شوند، اما در مکانی متفاوت از خود GABA.

 نتیجه این است که GABA و بنزودیازپین‌ها می‌توانند همزمان گیرنده مشابهی را فعال کنند. این عمل دوگانه باعث هیپرپلاریزه شدن نورون می‌شود، که ارسال سیگنال‌های مغزی را برای نورون بسیار دشوارتر می‌کند.

گیرنده‌های GABA در سراسر بدن وجود دارند، اما به‌ویژه در سیستم لیمبیک مغز، جایی که احساسات و خاطرات عاطفی ذخیره می‌شوند، بسیار متمرکز هستند. این تمرکز باعث می‌شود که آگونیست‌های GABA، مانند بنزودیازپین‌ها، تأثیر قابل توجهی بر حالت‌های احساسی مانند اضطراب داشته باشند.

خطر اعتیاد به بنزودیازپین‌ها

اعتیاد به بنزودیازپین‌ها می‌تواند زندگی شما را تحت تأثیر قرار داده و مختل کند. اگر می‌خواهید درباره گزینه‌های درمانی موجود بیشتر بدانید، همین امروز با یک متخصص مشورت کنید.

کلینیک روانپزشکی و ترک اعتیاد دی با بیش از سه دهه سابقه درخشان در زمینه ترک انواع مواد مخدر، به صورت بیست و چهار ساعته پذیرای بیماران گرامی می‌باشد.