بنزودیازپین ها یک گروه دارویی هستند که تحت عنوان داروهای ضداضطراب و آرامبخش شناخته می شوند. این داروها بصورت وسیع تجویز می شوند و حجم بالایی نیز بصورت خودسرانه خریداری و مصرف می شود. برخی منابع بنزودیازپین ها را جزو دسته بندی داروهای خواب آور می دانند.
این داروها با اتصال به گیرنده های گابا و تداخل در مهار این گیرنده ها آثار خود را ظاهر می سازند. اکتشافات جدید در سطح مولکولی تأییدی بر وجود گیرنده های متعدد زیر گروه های بنزودیازپینی است که پایه ی منطقی در افتراق اثرخواب آوری از عمل اضطراب زدایی دارو است.
آلپرازولام | کلوبازام | الانزاپین | فنازپام |
لورازپام | تریازولام | بنزودیازپین | تمازپام |
فلورازپام | اگزازپام | میدازولام | کلردیازپوکساید |
استازولام | نیترازپام | دیازپام | کلونازپام |
کوازپام | هالازپام | زاناکس |
دوزهای خواب آور این داروها در افراد عادی اثری بر دستگاه تنفس ندارند اما در کودکان و افرادی که اختلال عملکرد کبدی دارند (نظیر الکلیک ها) مراقبت ویژه ضروری است. در دوزهای بالا (قبل از هوشبری و آندوسکپی) بنزودیازپین ها سبب افسردگی خفیف می شود. این اثر در بیماران انسدادی مزمن ریه شدت بیشتری دارد.
بنزودیازپین ها می توانند در جریان هوشبری یا آنگاه که با مواد افیونی همراه شوند یا در موارد مسمومیت، سبب آپنه تنفسی شوند. تنفس مکانیکی در مواردی که بیمار به طور همزمان، یک داروی ضعیف کننده نظیر الکل مصرف کرده باشد، ضرورت می یابد.
دوزهای خواب آور بنزودیازپین ها ممکن است اختلالات تنفسی وابسته به خواب را تشدید نمایند. این اثر ممکن است سبب کاهش تهیوه و کمبود اکسیژن در بیماران انسدادی مزمن ریه شود. در بیماران مبتلا به آپنه انسدادی تشدید تراکم دوزه های آپنه، افزایش فشار در شریان ریوی و باربطنی قلب را سبب می شود. بعضی از پزشکان این گونه بیماران را در لیست موارد منع مصرف الکل، داروهای رخوت زا یا آرام بخش، خواب آورها و از جمله بنزودیازپین ها قرار می دهند.
در افراد عادی بجز موارد مسمومیت شدید، جزیی است. تمام بنزودیازپین ها در دوزهای مورد مصرف برای هوشبری سبب کاهش فشار خون و افزایش ریتم قلب می شوند.
تصور می رود بنزودیازپین ها سبب اصلاح اختلالات ناشی از اضطراب در دستگاه گوارش می شوند. نشان داده شده است که این داروها سبب محافظت از زخم های ناشی از استرس در موش ها می شوند. دیازپام در انسان سبب کاهش بارز ترشح شبانه معدی می شود.
این داروها از جفت عبور کرده و در شیر ترشح می شوند. به وسیله ی کبد متابولیزه می شوند. عوارض نامطلوب بنزودیازپین ها عبارتند از احساس گیجی، خماری، افزایش زمان واکنش، اختلال در هماهنگی حرکتی و تخریب عملکرد روانی-حرکتی، کنفوزیون و فراموشی پیش گستر. رانندگی و دیگر اعمال مرتبط با مهارت ممکن است مختل شود.
تداخل با الکل ممکن است جدی باشد، عوارض دیگر شامل ضعف، سردرد، تاری دید، سرگیجه، تهوع، استفراغ، ناراحتی گوارشی نظیر اسهال، دردهای مفصلی، درد سینه و بی اختیاری ادراری محتمل است و در تعداد اندکی از بیماران دیده می شود. گاه بنزودیازپین های ضد صرع، دفعات تشنج را در بیماران مصروع افزایش می دهند.
احتمال بروز آثار وارونه نظیر افزایش اضطراب رویا با فلورازپام به خصوص در هفته اول، نیز احتمال پرحرفی، اضطراب، تحریک پذیری، تاکی کاردی و تعریق وجود دارد. اما در مجموع بنزودیازپین ها به طور نسبی داروهای ایمنی هستند حتی در دوزهای بالا به ندرت کشنده اند مگر توأم با داروهای دیگر نظیر الکل.