روش حــل مســئله فرآینــد تفکــر منطقــی و منظمــی اســت کــه بــه فــرد کمــک می کنــد تــا هنــگام رویارویــی بــا مشــکلات، راه حل هــای متعــددی را جســتجو کنــد و ســپس بهتریــن راه حــل را انتخــاب نمایــد. بــه این ترتیــب، حــل مســئله فرآینــدی آگاهانــه، منطقــی، نیازمنــد تــلاش و هدفمنــد اســت. مسـئله می توانـد ناشـی از یـک مشـکل بیرونـی (مثـل یـک امتحـان سـخت یـا مشــکلات مالــی) باشــد و یــا (از درون فــرد نشــأت گرفتــه باشــد) مثــل نیازهــای فــردی، افسردگی یــا اضطــراب.
همیشــه به یــاد داشــته باشــید کــه فــرد معتــاد به مصرف مواد مخدر گرفتــار نوعــی بیمــاری جســمی و ذهنــی اســت و ماننــد هــر بیمــار دیگــری، بــرای مقابلــه بــا بیمــاری اعتیــاد نیازمنــد حمایــت اســت. رفتارهــای ویرانگــر او ناشــی از وجــود ایــن بیمــاری اســت و او هیــچ کنترلــی روی آن نــدارد. هنگامی کــه شــما بیــن عزیــز معتادتــان و بیمــاری اعتیــاد او تفــاوت قائــل شــوید، راحت تــر می توانیــد او را درک کــرده و بــا او به گفتگــو بنشــینید و بتوانید در رفع مشکلات به او کمک کنید.
در ایـن مرحلـه لازم اسـت باورهـای غلـط نسـبت بـه مشـکل شناسـایی و اصلـاح شـود. بـرای مثـال، ایـن بـاور کـه «نبایـد در زندگـی بـا مشـکل رو بـه رو شـد» یـا «مشــکل نشــانه ضعــف، بی لیاقتــی و ناتوانــی اســت»
وقتــی مشــکلی در زندگــی پیــش می آیــد، آدم هــا آن را خیلــی گنــگ، معمــولاً مبهــم، پراکنــده و غیردقیــق ادراک می کننــد. در ایــن مرحلــه بایــد بــه ایــن پرســش ها پاســخ داده شــود: مشــکل چیســت؟ کــی شــروع شــد؟ کجــا شــروع شــد؟ چه کســی در ایــن مشــکل نقــش دارد؟ هــدف ایــن گام، ارائــه تعریــف مشــخص و دقیــق از مســئله اســت تــا آن جــا کــه ابهامــات و نامفهومی هــای ذکر شــده در بــالا تــا جــای ممکــن از بیــن بــرود.
یــک روش عینــی و عملــی بــرای پیداکــردن راه حل هــا، روش بــارش ذهنــی اســت. روش بــارش ذهنــی، یعنــی ســعی کنیــد بــدون هیــچ نــوع قضــاوت، بــازداری، ارزش گــذاری خــوب و بــد یــا جلوگیــری از فکرکــردن، راه حل هــای متعـدد، متنـوع و غیرقضاوتـی بـرای یـک مسـئله ارائـه بدهیـد. در ایـن مرحلـه، خلاقیــت بــرای فکرکــردن بــه راه حل هــای تــازه بســیار مهــم اســت.
در ایــن مرحلــه، راه حل هــای ارائه شــده را مــورد ارزیابــی قــرار دهیــد و ســود و زیـان هـر کـدام را بررسـی کنیـد. سـپس بـر اسـاس غلبـه نسـبی مزایـا و معایـب در مــورد آن راه حل هــا تصمیم گیــری کنیــد، یعنــی در نهایــت راه حلــی را انتخــاب کنیــد کــه بیشــترین ســود و کمتریــن زیــان را داشــته باشــد.
در ایـن مرحلـه، راه حل انتخابـی خود را اجـرا کنیـد و آثار و نتایـج آن را بـر خودتان و دیگـران نظاره کـرده و آثـار واقعـی روش انتخابی را بـا پیامدهای پیش بینی شـده مقایسـه کنید. در ایـن مرحلـه، زمان بنـدی از اهمیت خاصـی برخوردار اسـت. بعد از اجـرای راه حـل و مفید بـودن آن، بـه خودتـان پـاداش دهیـد و اگـر مسـئله حل نشـد، موانع را شناسـایی کرده و برطرف کنیـد. در صورت لـزوم، می توانیـد مراحل اشـکالی در جریـان حل مسـئله پیش حـل مسـئله را دوبـاره تکرار کنیـد. احتمـالاً آمـده اسـت. بـرای مثـال، ممکـن اسـت مشـکل به خوبـی و دقیـق تعریف نشـده، اهـداف واقع بینانـه نبـوده و غیره.
