نمی توان گفت که دقیقاً مبارزه و پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر از چه زمان و از چه تاریخی شروع شده است. در همه جای جهان و در همه فرهنگ ها مصرف مواد مخدر ناخوشایند بوده و یکی از اساسی ترین معضلات اجتماعی محسوب می شود. در همه فرهنگ ها مصرف مواد مخدر با سرکوبگری و برنامه های پیشگیرانه همراه بوده است. این به آن معنی نیست که مشروبات الکلی و سیگار در هیچ کجا وجود ندارد. اما در بسیاری از کشورهای جهان استفاده و تولید آن ها به هیچ وجه به صورت علنی انجام نمی شود.
در گذشته درمان های روانی و درمان های پزشکی کلاسیک، داروهای ترک اعتیاد و همچنین خدمات تخصصی برای کمک به مصرف کنندگان مواد مخدر وجود نداشت. رایج‌ترین داروهایی که در آن زمان مصرف می‌شد، داروهایی بودند که مورد سوء استفاده قرار می‌گرفتند و بیش از حد مصرف می‌شدند. از طرفی تنوع مواد مخدر به صورت فراوانی که امروزه در جهان رونق دارد، وجود نداشت. جرائم مربوط به مصرف مواد مخدر بیشتر شامل نسخه جعلی و ورود به داروخانه ها و انبارهای دارو بود. مواد مخدر مشخصاً برای استفاده شخصی یا برای حلقه کوچکی از آشنایان نزدیک تولید می شدند.
انقلاب مخملی و مرحله تحولات سیاسی که پیامد آن بود، به سرعت وضعیت را تغییر داد. مرزها باز شد و مواد دارویی از هر ناشناخته، وارد کشور شد. یک صحنه به اصطلاح باز مواد مخدر، با تمام ویژگی‌های مورد نیاز مانند ابزارهای خاص و مرتبط با آن و همچنین روش های تولید آن خود را تثبیت کرد. به همین دلیل بود که وضعیت تأسف بار در مورد مصرف انواع مواد مخدر شروع به خودنمایی کرد، اما در همان زمان، اولین سازمان‌های غیردولتی پاسخگو به این تغییر شکل‌ها و اولین روش‌های کاهش آسیب ناشی از مصرف مواد مخدر غیر قانونی شکل گرفت.
گروه های مدنی به صورت کاملاً داوطلب ایجاد شدند و همراه با مشارکت متخصصان روانشناسی و روانپزشکی، فعالان مدنی و از همه مهمتر خود مصرف کنندگان فعال یا سابق مواد مخدر بودند. آخرین گروه تنها گروهی بود که بینش نسبت به صنعت مواد مخدر داشت. همان تولید کنندگان، فروشندگان و توزیع کنندگان مواد مخدر که با انگیزه سوددهی فراوان فعالیت های خود را ادامه می دادند. آن ها با اشتیاق فراوان با برنامه ریزی های هدفمند و توسعه یافته هر روز امکانات و راه های جدیدی را به مجموعه خود اضافه می نمودند. اوضاع مصرف مواد مخدر بسیار پیچیده شده بود به طوری که در خیابان ها شیره کش خانه و مکان هایی برای فروش و سرو نوشیدنی های الکی به وجود آمد و پلیس در برابر هرج و مرج ناشی از آن درمانده بود. در این بین، خیابان های شهرهای بزرگ تر رونق مناسبی را در مورد مواد مخدر تجربه کردند. جهشی در مصرف کنندگان مواد مخدر مشاهده شد. (اگر چه ممکن است به دلیل این واقعیت باشد که شمارش آن ها رسماً آغاز شده بود) و مصرف مواد مخدر در خیابان ها علنی شده بود و از آن جا که قادر به سازماندهی عملیات علیه شبکه توزیع مواد مخدر نبود، بر جرائیم مرتبط با آن افزوده می شد. با گذشت زمان، این وضعیت توجه عمومی را به خود جلب کرد و سازمان مبارزه با مواد مخدر تأسیس شد.
