تحقیقات نشان میدهد که مصرف قارچهای جادویی (مجیک ماشروم) در بسیاری از کشورهای جهان، به ویژه در گروههای سنی جوان، در سالهای اخیر چندین برابر شده است که این موضوع نشاندهنده افزایش گرایش به استفاده از مخدرهای گیاهی است.
بر اساس این مطالعه، درصد جوانانی که از مخدرهای گیاهی مانند قارچ جادویی استفاده کردهاند از 3 درصد در سال 2011 به 5 درصد در سال 2016 و 8 درصد در سال 2021 افزایش یافته که رکورد قابل توجهی محسوب میشود.
بیش از 180 گونه قارچ حاوی ترکیبات شیمیایی سایلوسیبین و سایلوسین شناسایی شدهاند. این قارچهای توهمزا، مشابه پیوت و مسکالین، قرنها در آیینهای بومی و مذهبی جوامع بومی آمریکای مرکزی و جنوبی مورد استفاده قرار گرفتهاند.
این قارچها دارای اثرات روانگردان بوده و منجر به ایجاد توهمات شنیداری و دیداری میشوند. تأثیرات روانگردان این قارچها ناشی از سایلوسیبین است که نوعی آلکالوئید ایندولی مشتقشده از تریپتامین محسوب میشود و بهعنوان آگونیست قوی در گیرندههای خاصی عمل میکند.
در دهه 1950، مطالعات علمی مدرن بر روی این قارچها آغاز شد و توجه زیادی به کاربرد آنها در رواندرمانی جلب کرد. با این حال، در دهههای بعد، به دلیل قوانین سختگیرانه و نگرانی از سوءمصرف، تحقیقات در این زمینه با محدودیتهایی مواجه شد.
یکی از دلایل این روند افزایشی مصرف، باور عمومی است که این قارچها به دلیل منبع گیاهی خود بیخطر هستند و تنها یک تجربه لذتبخش ایجاد میکنند. همچنین تبلیغات مختلفی مبنی بر بیخطر بودن مصرف کم این قارچها یا اشاره به استفاده از آنها در درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلالات روانی در برخی کشورهای اروپایی، استرالیا و کانادا، موجب افزایش تقاضا و فروش این قارچها شده است.
با این حال، متخصصان هشدار میدهند که خرید و مصرف این قارچها بدون مشورت با پزشک میتواند همانند یک قارچ سمی عمل کرده و خطرات جدی برای سلامت، حتی تهدیدات جانی، به همراه داشته باشد.
حدود 3 تا 6 ساعت پس از مصرف قارچ جادویی، نخستین عوارض آن شامل بیقراری، لرز، اضطراب، سرخوشی و توهمات ظاهر میشود. به طور کلی، مصرفکننده ممکن است دچار عوارضی مانند خشکی دهان، اسپاسم عضلانی، تهوع، تعریق زیاد، بیحسی، بیتوجهی و توهمات پیشبینینشده شود.
قارچهای سیلوسایبین اثرات روانگردانی مانند احساس بیوزنی، افزایش حساسیت به نور و صدا، تغییر در ادراک فضا، ناآگاهی از زمان و تجربه توهمات رنگی را ایجاد میکنند. با وجود نتایج مثبت تحقیقات در زمینه استفاده از سیلوسایبین برای درمان افسردگی، اضطراب و حتی اختلال مصرف الکل، استفاده تفریحی از آن در حال افزایش است و این میتواند به وابستگی رفتاری منجر شود.
برخی افراد به دلیل منشأ گیاهی سیلوسایبین، آن را بیخطر میدانند و تصور میکنند که حتی در محیطهای غیرکلینیکی نیز تنها یک تجربه لذتبخش خواهد بود. اما مصرف این قارچها بدون نظارت و ارزیابی تخصصی میتواند عوارض منفی برای سلامت روان به همراه داشته باشد یا بیماریهای زمینهای را تشدید کند. بنابراین، ضروری است که آگاهی عمومی، بهویژه در میان جوانان، درباره قارچهای جادویی و سایر مواد روانگردان افزایش یابد.
فروش قارچ جادویی در ایران غیرقانونی است، اما در فضای آنلاین و برخی پلتفرمها به آسانی به فروش میرسد. هر 10 گرم از این قارچها معمولاً بین 200 تا 500 هزار تومان قیمت دارد.