سیگار کشیدن، مصرف الکل و رژیم غذایی نامناسب مدت‌هاست که به‌عنوان عوامل تأثیرگذار بر رشد جنین شناخته می‌شوند. اکنون، یک مطالعه جامع بالینی که توسط دانشگاه کپنهاگ و تحقیقات آینده‌نگر COPSAC در مرکز آسم کودکان دانمارک، بیمارستان‌های Herlev و Gentofte انجام شده است، ارتباط بین تغذیه مادر در دوران بارداری و احتمال ابتلای کودک به اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی (ADHD) یا اوتیسم را مشخص کرده است.
دکتر دیوید هورنر، نویسنده ارشد این تحقیق، بیان می‌کند: «هرچه میزان پیروی یک زن باردار از رژیم غذایی غربی که شامل مقادیر بالای چربی، قند و مواد غذایی فرآوری‌شده و در عین حال میزان کم ماهی، سبزیجات و میوه است بیشتر باشد، احتمال ابتلای فرزندش به ADHD یا اوتیسم افزایش می‌یابد.»
این پژوهش با استفاده از تحلیل داده‌محور، الگوی رژیم غذایی غربی و تأثیر آن بر خطرات رشد عصبی را بررسی کرده است. نتایج این پژوهش که اخیراً در مجله Nature Metabolism منتشر شده است، نشان می‌دهند که حتی تغییرات جزئی به سمت این نوع تغذیه با افزایش قابل‌توجه خطر همراه است.
به‌طور مشخص، گرایش نسبی به رژیم غربی با 66 درصد افزایش خطر ADHD و 122 درصد افزایش احتمال اوتیسم مرتبط بوده است. با این حال، یافته‌ها حاکی از آن است که حتی اصلاحات جزئی در رژیم غذایی و دور شدن از الگوی غربی می‌تواند به کاهش خطر این اختلالات کمک کند.
برای دستیابی به این نتایج، پژوهشگران رژیم غذایی، نمونه‌های خون و تشخیص‌های ADHD را در چهار گروه مستقل در دانمارک و ایالات متحده مورد بررسی قرار دادند.
این گروه‌ها شامل بیش از 60,000 جفت مادر و کودک بودند. تحلیل نمونه‌های خونی با استفاده از روش متابولومیک انجام شد که بینش عمیق‌تری درباره مکانیسم‌های زیستی مرتبط با رژیم غذایی و اختلالات عصبی رشدی ارائه داد و همچنین به‌عنوان ابزاری برای تأیید یافته‌ها به کار رفت.
به گفته دکتر دیوید هورنر، رابطه بین رژیم غذایی غربی و ADHD در هر چهار گروه مشاهده شد و در سه مورد از آن‌ها با استفاده از سه روش مختلف تأیید شد که اعتبار این مطالعه را افزایش داد.
این پژوهش بر پایه مجموعه داده‌ای دقیق و جامع انجام شد که در آن نزدیک به 600 کودک در سن 10 سالگی از نظر بالینی برای اختلالات عصبی رشدی ارزیابی شدند. برای اطمینان از صحت نتایج، عوامل مختلفی از جمله تأثیر ژنتیک که در بروز این اختلالات نقش مهمی دارد، در نظر گرفته شد. با این حال، همچنان ارتباط مشخصی بین رژیم غذایی غربی مادر و افزایش خطر ابتلای کودک به ADHD و اوتیسم مشاهده شد.
این مطالعه نشان می‌دهد که تأثیر رژیم غذایی مادر بر خطر ADHD در کودک، در سه‌ماهه اول و دوم بارداری بیشترین شدت را دارد.
محققان با تحلیل متابولیت‌های خون مادر، 43 ترکیب مرتبط با رژیم غذایی غربی را شناسایی کردند که 15 مورد از آن‌ها مستقیماً با افزایش خطر ADHD ارتباط داشتند. این متابولیت‌ها در تنظیم التهاب و استرس اکسیداتیو نقش دارند، عواملی که در رشد اولیه مغز اهمیت بالایی دارند.
این یافته‌ها همچنین سؤالاتی را درباره کافی بودن توصیه‌های تغذیه‌ای فعلی برای زنان باردار مطرح می‌کنند. در دانمارک، این توصیه‌ها مشابه راهنمای تغذیه عمومی است، اما داده‌ها نشان می‌دهند که بسیاری از زنان الگوهای غذایی بهینه‌ای برای حمایت از رشد جنین ندارند.
پژوهشگران بر اهمیت شناسایی مواد مغذی کلیدی برای کاهش خطر اختلالات عصبی رشدی تأکید دارند. این نتایج می‌توانند به اصلاح دستورالعمل‌های تغذیه‌ای و بهبود سلامت نسل‌های آینده کمک کنند.
