گل متعلق به خانواده کانابیس است و با موادی مانند حشیش و ماری جوانا به یک خانواده تعلق دارد.
استفاده از گل در جامعه به سطح نگران کننده ای رسیده، اکنون نه تنها جوانان، بلکه نوجوانان نیز با این ماده آشنا هستند. بر اساس آخرین آمار، 0.66 درصد از نوجوانان کشور گل مصرف می کنند.
نتایج اخیر سنجش ملی اعتیاد نشان داد که، بعد از تریاک، مصرف خانواده حشیش و گل با 4.4 درصد در رتبه دوم بود. بیشتر مصرف کنندگان گل مردان، اشخاص با تحصیلات دیپلم و زیردیپلم و مجردها هستند، همچنین میزان 51.9 درصد از استفاده کنندگان ماده گل در رنج سنی 15 تا 29 سال هستند. آمار نشان از بالا رفتن مصرف این ماده طی سال های اخیر در کشور دارد.
مرکز ملی مطالعات اعتیاد وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران در رابطه با مصرف گل بعد از بررسی 90 پژوهش انجام شده در مدت 12 ماه اعلام داشت: 1.3 درصد از مردان و 0.2 درصد زنان کشور، از گل استفاده می‌کنند. آمار منتشر شده سال گذشته نیز نشان داد که از هر 6 جوان یک نفر مصرف کننده ی گل است.
علاوه بر آن این مطالعات نشان می دهند استفاده از این ماده در بین جوانان بالاتر است، به گونه ای که از سال 1390 و طی 10 سال مقدار مصرف پسران از نیم درصد به 4.9 درصد و این مقدار در دختران به 0.3 درصد رسیده. بالاتر رفتن مقدار استفاده از گل در میان دانشجویان دختر بین سال های 1379 تا 1399، چشمگیر بوده.
این بالا رفتن مقدار مصرف می تواند دلایل مختلفی از جمله: رفع کنجکاوی، تمایل داشتن به عضویت در گروههای مختلف، شرایط خانواده و اجتماع مانند: سوابق اعتیاد خانواده، مشکلات شخصی نظیر افسردگی، ترغیب شدن از سمت هم سن وسالان و همچنین در دسترس بودن آسان این ماده داشته باشد. اما از مهمترین علت های تمایل به استفاده از آن، ناآگاهی از عوارض و اعتقاد داشتن به اعتیادآور نبودن است.
رئیس گروه پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی کشور بیان داشت که باورهای غلطی در رابطه با اعتیادآور نبودن گل وجود دارد، با وجود اینکه این ماده اعتیادآور است. گل از مواد دروازه‌ای است، این عبارت به این معناست که می تواند راه ورود و شروع کننده مصرف مواد اعتیادآور مانند سیگار و حشیش باشد، به این خاطر جامعه باید آگاهی لازم را در این رابطه داشته باشد.
یک مشاور و درمانگر اعتیاد در این رابطه گزارش داده: طی مطالعه های دانشمندان اروپایی با بررسی 1100 نفر از استفاده کنندگان گل با رنج سنی 18 تا 64 ساله، در 17 کلینیک در کشورهای هلند، انگلستان، اسپانیا، ایتالیا، فرانسه و برزیل مشاهده کردند که احتمال جنون در اشخاصی که گل مصرف می کردند در مقایسه با اشخاصی که سابقه ی استفاده از آن را نداشتند به صورت چشمگیری بالاتر بود. مشاهدات این پژوهش در نشریه علمی معتبر The Lancet در سال 2019 چاپ شده است.
از علائم ظاهری احتمالی مصرف کنندگان گل می توان این موارد اشاره کرد:
یک مشاور و درمانگر اعتیاد در این رابطه اظهار داشت که، حافظه کوتاه مدت در استفاده کنندگان از گل و حشیش آسیب دیده و از بین می‌رود؛ برای مثال دانشجویان پزشکی در بسیاری از مواقع پس از مصرف این ماده به مدت دو تا چهار سال، جهت ترک مراجعه می کنند و دلیل این امر را اثر منفی گل بر حافظه کوتاه مدت خود می دانند.
او تاکید داشت که گل اغلب اوقات دروازه ورود به استفاده از مواد قوی تر می باشد، همچنین عنوان داشت: استفاده از حشیش و ماریجوانا میتواند باعث فعال سازی برخی از بیماری های ژنتیکی مانند اسکیزوفرنی و افسردگی که هنوز فعال نشده اند بشود.
او همچنین بیان داشت: این باور اشتباه که گل اعتیاد ایجاد نمی کند، مسبب اعتیاد اشخاص زیادی بوده، از آنجایی که حشیش و گل باعث اعتیاد روانی می شوند. وی، از مهمترین علت های اشخاص مراجعه کننده جهت ترک گل، اثرات شدید این ماده بر حافظه کوتاه مدت دانست.
از نشانه های مصرف گل می توان به خنده ی بی دلیل اشاره کرد. والدین می توانند متوجه تفات رفتاری در فرزندان خود بشوند. اگرچه امکان دارد هر تغییر رفتاری در نتیجه ی مصرف گل نباشد. والدین باید در صورت مشاهده ی تغیرات رفتاری با فرزندان خود گفت وگو کرده و در صورت وجود مشکلات، برای کمک به رفع آن ها در کنار فرزند خود باشند و او را همراهی کنند. اما در صورتی که توانایی و دانش کافی برای حل مشکلات فرزند خود را ندارند، می توانند از متخصصان در این زمینه کمک گرفته و با خط ملی اعتیاد (۰۹۶۲۸) تماس گیرند.
یک مشاور و درمانگر اعتیاد بیان کرد که خانواده ها می توانند از طریق مشاهده کاغذ سیگار در وسایل شخصی فرزند و بوی سوختگی در خانه یا اتاق آن ها، به مصرف گل توسط فرزند خود پی ببرند.
وی افزود: قرمز شدن سفیدی چشم نیز می تواند در اثر مصرف این ماده ایجاد شود، به همین خاطر گاهی افراد مصرف کننده برای رفع این مشکل و نشانه ی مشکوک ظاهری، قطره ی نفازولین همراه خود دارند.
وی در ادامه بیان داشت: از آنجایی که بیشتر مصرف کنندگان قرمز شدن چشم ها را با استفاده از نفازولین رفع می کنند در نتیجه ممکن است اعضای خانواده دیرتر متوجه مصرف گل توسط فرد شوند. اگرچه که همراه داشتن این قطره نمی تواند دلیلی بر استفاده از گل باشد، اما امکان وجود قطره ی نفازولین در لوازم شخص مصرف کننده وجود دارد.
در رابطه با استفاده از ماریجوانا یا گل اگرچه استفاده از آن در کشور ما از بسیاری از کشورهای دیگر پایین تر است، به دلیل اعتیادآور بودن قطعی آن و عوارض بالای این ماده در بسیاری از مواقع می تواند دروازه ی ورود به مصرف مواد اعتیادآور خطرناک تر مثل: شیشه، تریاک و هروئین باشد. به همین خاطر باید برای کنترل مصرف آن در جوانان و نوجوانان به خصوص افراد محصل به فکر چاره بود.
اگرچه که بیشتر نوجوانان و جوانان مصرف کننده اعتقاد دارند که گل باعث ایجاد اعتیاد نمی شود، اما واقعیت این است که حتی استفاده ی یکباره از گل نیز باعث ایجاد عوارض غیرقابل جبران مغزی می شود که در مراکز ترک اعتیاد نشانه های آن قابل رویت است. به همین خاطر علاوه بر مراقبت والدین از فرزندان، نهادهایی مانند صدا و سیما، وزارت بهداشت و درمان و سازمان بهزیستی باید برنامه های آموزشی در رابطه با مصرف گل و عوارض آن را گسترش بدهند.
