ریتالین یک متیل فنیدات است که به عنوان یک محرک سیستم عصبی مرکزی عمل می‌کند. متیل فنیدات‌ها اثرات و کاربردهای دارویی مشابهی با آمفتامین‌ها و کوکائین دارند.
ریتالین به صورت قرص و کپسول موجود است و عمدتاً برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش‌فعالی (ADHD) یا نارکولپسی تجویز می‌شود. این دارو در هر دو نوع رهش پایدار و رهش طولانی عرضه می‌شود. وقتی ریتالین طبق نسخه و برای افراد با تشخیص صحیح استفاده می‌شود، اثر آرام‌بخشی دارد و به تمرکز بر کارها کمک می‌کند.
اگرچه ریتالین اثربخشی قابل توجهی در درمان ADHD نشان داده است، اما با پتانسیل سوءمصرف بالایی نیز همراه است. ریتالین به‌ویژه به‌عنوان یک داروی تفریحی خطرناک است، زیرا مصرف‌کنندگان تفریحی معمولاً دوزهای بسیار بالاتری از مقدار تجویز شده مصرف می‌کنند. همچنین، این افراد اغلب قرص‌ها را خرد کرده و استنشاق می‌کنند یا تزریق می‌کنند تا دارو سریعتر وارد بدن شود.
ریتالین، مشابه آمفتامین‌ها، هوشیاری و تمرکز را افزایش می‌دهد. این دارو اغلب توسط متخصصان، دانشجویان و ورزشکاران برای افزایش بهره‌وری مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد.
مصرف متیل فنیدات‌ها مانند ریتالین در ایالات متحده به طور قابل توجهی بیشتر از سایر کشورها است که احتمالاً به دلیل دسترسی آسان‌تر به این داروها است. بسیاری از دانش‌آموزانی که ریتالین برایشان تجویز شده، داروهای خود را به دیگر دانش‌آموزان می‌دهند یا می‌فروشند تا به آن‌ها در مطالعه کمک کنند. همچنین، برخی دانش‌آموزان ممکن است این دارو را صرفاً برای تجربه احساس سرخوشی مصرف کنند.
اثرات ریتالین معمولاً بین 3 تا 4 ساعت دوام دارد. نیمه عمر این دارو بسیار متغیر است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای کودکان، نیمه عمر تقریباً 2.5 ساعت است و برای بزرگسالان حدود 3.5 ساعت. بسته به مدت زمان مصرف ریتالین، نیمه عمر آن می‌تواند تا 7.7 ساعت نیز برسد.
افرادی که از ریتالین سوءاستفاده می‌کنند، معمولاً به دنبال تشدید عوارض جانبی دارو هستند، از جمله سرخوشی که در دوزهای درمانی معمولاً وجود ندارد. افراد مبتلا به ADHD معمولاً با مصرف ریتالین افزایش قابل توجهی در سطح انرژی تجربه نمی‌کنند، اما افراد غیر مبتلا به ADHD اغلب این افزایش انرژی را تجربه می‌کنند زیرا دارو بر آن‌ها تأثیر متفاوتی دارد. کسانی که دارو را با دوزهای نامناسب، بدون نسخه، یا از طریق استنشاق یا تزریق مصرف می‌کنند، در معرض خطر عوارض جانبی منفی قرار دارند. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
عوارض جانبی ممکن است بسته به اینکه فرد مبتلا به ADHD تشخیص داده شده باشد یا خیر، متفاوت باشد. وقتی فردی دارویی را مصرف می‌کند که برای او تجویز نشده است، عوارض جانبی منفی می‌تواند متفاوت و یا شدیدتر باشد.
افرادی که به اختلالات خلقی مانند اختلال دوقطبی مبتلا هستند و از ریتالین سوءاستفاده می‌کنند، ممکن است علائم و رفتارهای شدیدتری نشان دهند. این به دلیل آن است که ریتالین به عنوان یک محرک سیستم عصبی مرکزی می‌تواند در برخی افراد دوره‌های شیدایی ایجاد کند. بنابراین، مشاوره با پزشک قبل از شروع مصرف داروهای محرک بسیار مهم است.
مانند سایر محرک‌ها، ریتالین سطح دوپامین را در مغز افزایش می‌دهد که به گیرنده‌های عصبی می‌رسد. دوپامین یک ماده شیمیایی طبیعی در مغز است که برای فعال‌سازی سیستم پاداش مغز ضروری است. سیستم پاداش مغز رفتارهایی را تقویت می‌کند که تولید دوپامین را تحریک می‌کنند. برخی از افراد مبتلا به ADHD دارای تعداد زیادی ناقل دوپامین هستند که منجر به کاهش سطح دوپامین در مغز می‌شود.
ریتالین با مسدود کردن ناقل‌های دوپامین، سطح دوپامین را در سطح سالم نگه می‌دارد و باعث افزایش توجه، تمرکز و کنترل تکانه می‌شود. با این حال، در افرادی که ADHD ندارند، ریتالین مقدار بسیار بیشتری از دوپامین را به گیرنده‌های مغز می‌رساند. سوءاستفاده مکرر از ریتالین می‌تواند به یک رفتار آموخته شده تبدیل شود و منجر به اجبار به مصرف دارو بدون توجه به عواقب آن شود.
یکی از نشانه‌های واضح مشکل، ادامه مصرف ریتالین با وجود تمایل به ترک آن است. اگر فردی متوجه شود که مصرف ریتالین پیامدهای منفی شدیدی مانند روابط تیره و یا هزینه‌های غیرقابل کنترل دارد، اما همچنان نمی‌تواند به تنهایی آن را ترک کند، احتمالاً دچار اعتیاد شده است.
سایر نشانه‌های اعتیاد شامل موارد زیر هستند:
دوره درمان ریتالین بسته به زمان شروع مصرف متفاوت است. افرادی که از سنین پایین شروع به مصرف می‌کنند، ممکن است با وابستگی جسمی و روحی بیشتری مواجه شوند. برنامه‌های درمانی باید رفتارها و افکار اساسی که منجر به مصرف ریتالین می‌شوند را هدف قرار دهند، چه این مصرف به دلیل عادت، فعالیت تفریحی یا تمایل به برتری در ورزش یا تحصیل باشد.
برنامه‌های درمانی اعتیاد به ریتالین شامل درمان‌های رفتاری مانند درمان شناختی رفتاری است تا فرد یاد بگیرد علائم ADHD را بدون دارو مدیریت کند. ترکیب روان‌درمانی با داروهای غیرقابل سوءاستفاده می‌تواند در یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای سالم و مدیریت علائم ADHD مفید باشد.
غلبه بر هر نوع اعتیاد چالش‌برانگیز است. مصرف مکرر یک دارو می‌تواند به وابستگی منجر شود و با قطع مصرف، علائم ترک مانند افسردگی و خستگی ظاهر شوند. این علائم می‌توانند شدید باشند و نیاز به یک برنامه سم‌زدایی معتبر را ضروری کنند.
