برخی از رایج‌ترین بنزودیازپین‌هایی که تجویز شده و گاهی به‌طور نادرست مصرف می‌شوند عبارت‌انداز:
مصرف بنزودیازپین‌ها می‌تواند باعث ایجاد احساس سرخوشی، پرخاشگری و فراموشی شود. برخی افراد برای تقویت اثرات این داروها، آن‌ها را با مواد افیونی یا سایر داروهای تضعیف‌کننده مانند الکل ترکیب می‌کنند که ممکن است منجر به سرخوشی شدیدتر شود.
براساس شواهد پزشکی موجود، مصرف طولانی‌مدت یا دوز بالای بنزودیازپین‌ها احتمالاً به درجاتی از آسیب ساختاری پایدار در مغز منجر می‌شود، هرچند که تمامی کارشناسان در این مورد هم‌نظر نیستند.
شواهدی که از ارتباط بنزودیازپین‌ها با آسیب مغزی حکایت دارند، از مطالعات متعددی به دست آمده‌اند که بیشتر آن‌ها پیش از پایان قرن گذشته انجام شده‌اند. این تحقیقات نشان داده‌اند که برخی از افرادی که این داروها را برای مدت طولانی مصرف کرده یا دچار سوءمصرف بوده‌اند، دچار ناهنجاری‌های مغزی شده‌اند.
مالکوم لادر، یکی از متخصصان برجسته در زمینه بنزودیازپین‌ها در انستیتوی روانپزشکی لندن، در مطالعات خود دریافت که مصرف‌کنندگان این داروها، در مقایسه با گروه کنترل، نسبت بطن به مغز بیشتری داشتند؛ موردی که معمولاً به عنوان نشانه‌ای از آسیب تروماتیک مغزی تلقی می‌شود.
مطالعه دیگری نیز نشان داد که در میان افرادی که سوءمصرف بنزودیازپین داشتند، افزایش حجم فضاهای مایع مغزی-نخاعی مشاهده شده است؛ تغییری که با آتروفی مغزی مرتبط بوده و می‌تواند نشانه‌ای از آسیب مغزی باشد.
ناهنجاری‌های شناسایی‌شده در این مطالعات تنها در تعداد محدودی از افراد مشاهده شد و میزان آن‌ها به‌مراتب کمتر از آسیب‌های مغزی ناشی از سوءمصرف الکل بود، که شواهد گسترده‌تری در مورد آن ثبت شده است.
بنزودیازپین‌ها با افزایش حساسیت گیرنده GABA-A نسبت به انتقال‌دهنده عصبی گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA)، موجب کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی (CNS) و ایجاد اثرات آرام‌بخشی می‌شوند. این فرایند در سراسر بدن احساس آرامش ایجاد می‌کند و در دوزهای بالاتر می‌تواند منجر به حالت مسمومیت یا سرخوشی شود.
الکل نیز با افزایش حساسیت گیرنده GABA، در عین حال که اثر گلوتامات را سرکوب کرده و ترشح دوپامین را تحریک می‌کند، منجر به سرکوب سیستم عصبی مرکزی، ایجاد مسمومیت و احساس سرخوشی می‌شود.
در طول زمان، مصرف مداوم الکل و اثرات سرکوب‌کننده آن می‌تواند به نورون‌ها آسیب رسانده یا آن‌ها را از بین ببرد، که ممکن است به وضعیتی به نام آسیب مغزی مرتبط با الکل منجر شود. این آسیب می‌تواند علائمی مشابه زوال عقل، فراموشی یا سایر انواع صدمات مغزی داشته باشد.
با توجه به شباهت‌های عملکردی الکل و بنزودیازپین‌ها در تأثیر بر مغز (هرچند که دقیقاً یکسان نیستند)، می‌توان نتیجه گرفت که مصرف طولانی‌مدت و دوز بالای بنزودیازپین‌ها نیز ممکن است باعث ایجاد نوعی از آسیب ساختاری در مغز شود که از برخی جهات مشابه تأثیرات سوءمصرف مزمن الکل است.
پروفسور هدر اشتون، یکی از متخصصان برجسته در زمینه بنزودیازپین‌ها و نویسنده یک راهنمای معتبر درباره قطع مصرف این داروها، بیان کرده است که به اعتقاد او، بنزودیازپین‌ها منجر به آسیب ساختاری در مغز نمی‌شوند. با این حال، او اشاره می‌کند که اثرات طولانی‌مدت یا حتی دائمی این داروها بر حافظه، رفتار و توانایی‌های شناختی (تفکر) مسئله‌ای متفاوت است که نباید نادیده گرفته شود.
براساس کتاب تأثیرگذار راهنمای اشتون، مصرف بنزودیازپین‌ها به‌طور خاص موجب نقص در حافظه اپیزودیک می‌شود، به این معنا که توانایی به خاطر سپردن وقایع اخیر، شرایط وقوع آن‌ها و ترتیب زمانی‌شان تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
در حالی که این اختلال در کوتاه‌مدت مشاهده می‌شود، مصرف طولانی‌مدت بنزودیازپین‌ها می‌تواند باعث تداوم آن شده و منجر به مشکلات شناختی و روانی گسترده‌تری شود. جالب توجه است که این داروها گاهی برای درمان همان شرایطی تجویز می‌شوند که در درازمدت ممکن است تشدید کنند. اختلالات شناختی مرتبط با مصرف طولانی‌مدت بنزودیازپین شامل موارد زیر است:
همان‌طور که افراد مبتلا به آسیب مغزی ناشی از مصرف الکل می‌توانند پس از قطع مصرف تا حد زیادی بهبود یابند، افرادی که به دلیل استفاده از بنزودیازپین‌ها دچار اختلال شناختی یا آسیب مغزی شده‌اند نیز ممکن است پس از کنار گذاشتن این داروها بهبود پیدا کنند.
به‌طور کلی، عملکرد شناختی طی شش ماه نخست پس از قطع مصرف روند بهبودی را طی می‌کند، اما برخی اثرات ممکن است مدت‌زمان بیشتری برای بازگشت به حالت طبیعی نیاز داشته باشند یا در برخی موارد هرگز به‌طور کامل برطرف نشوند. متأسفانه، هنگامی که وابستگی جسمی به بنزودیازپین‌ها ایجاد شود، قطع مصرف آن‌ها می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
فرایند بهبودی معمولاً مستلزم مدیریت علائم ترک از طریق کاهش تدریجی دوز در طول زمان است. مدت‌زمان این کاهش بسته به شرایط هر فرد متفاوت بوده و ممکن است از چند ماه تا چند سال طول بکشد.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان دچار اعتیاد یا وابستگی به بنزودیازپین‌ها هستید، لازم نیست تنها با این مشکل مواجه شوید. برنامه‌های درمانی مختلفی برای کمک به افرادی که به هر نوع ماده‌ای، از جمله بنزودیازپین‌ها، وابسته شده‌اند، وجود دارد.
این برنامه‌ها شامل مشاوره، درمان‌های دارویی، گروه‌های حمایتی و روش‌های مختلف درمانی می‌شوند که هدفشان کاهش وابستگی، کنترل علائم ترک و حمایت از فرد در طول فرآیند بهبودی است.
در بسیاری از موارد، درمان به صورت تدریجی انجام می‌شود تا فرد بتواند به‌طور ایمن از داروها دوری کند. این برنامه‌ها معمولاً توسط متخصصان حوزه سلامت روان، پزشکان و مشاوران حرفه‌ای اداره می‌شوند و می‌توانند به صورت انفرادی یا در گروه‌های درمانی ارائه شوند. همچنین، حمایت‌های خانوادگی و اجتماعی نقش مهمی در موفقیت درمان ایفا می‌کنند.
کلینیک روانپزشکی و ترک اعتیاد دی با بیش از دو دهه سابقه درخشان در زمینه ترک انواع مواد مخدر، به صورت بیست و چهار ساعته پذیرای بیماران گرامی می‌باشد.
